Juryrapport Doesjenel Prijs

De Doesjenel Prijs

Museum De Lakenhal lanceerde in het voorjaar van 2023 een nieuwe prijs voor jonge kunstenaars: de Doesjenel Prijs. Kunstenaars van 35 jaar of jonger met een aantoonbare band met Leiden konden zich aanmelden voor deze prijs. Met deze tweejaarlijkse kunstprijs wil Museum De Lakenhal de ontwikkeling van jong talent uit de stad stimuleren. De prijs bestaat uit een prijsobject – de Doesjenelcirkel - ontworpen door de Leidse kunstenaar Judith Bloedjes en een bedrag van € 5.000.

Naam van de prijs 

De naam van de prijs verwijst naar het beroemde Leidse kunstenaarsechtpaar Theo van Doesburg en Nelly van Doesburg - Van Moorsel, die in privékringen ook wel Doesjenel werden genoemd. Van Doesburg was in 1917 een van oprichters van De Stijl, de wereldberoemde kunststroming waartoe ook Mondriaan behoorde. Samen met Nelly was hij daarnaast trekker van de avantgardistische Dada-beweging. Zij kregen bewondering voor de manier waarop zij in de wereld stonden en vernieuwing teweegbrachten in de kunstwereld. Zij gingen grensverleggend en interdisciplinair te werk. Deze attitude is voor Museum De Lakenhal een inspirerend uitgangspunt voor de Doesjenel Prijs.

Jong Mecenaat 

De Doesjenel Prijs wordt mede mogelijk gemaakt door het Jong Mecenaat van Museum De Lakenhal. Dit mecenaat stimuleert talentontwikkeling in de beeldende kunst en investeert daarnaast in speciale programma's en activiteiten voor scholieren en studenten. 

Jury

De jury van deze tweede editie bestaat uit: 
• Chequita Nahar, beeldend kunstenaar en sieradenontwerper 
• Koen Hauser, fotograaf en beeldend kunstenaar 
• Lieneke Hulshof, kunstjournalist en curator 
• Carolien Stolte, vertegenwoordiger van het Jong Mecenaat van Museum De Lakenhal, sponsor van de Doesjenel Prijs 
• Nicole Roepers, conservator actuele kunst Museum De Lakenhal
• Juryvoorzitter (zonder stemrecht): Tanja Elstgeest, directeur Museum De Lakenhal 

In het voorjaar van 2025 ontving Museum De Lakenhal 33 inzendingen voor de Open Call.

De jury was onder de indruk van de diversiteit en kwaliteit van de inzendingen. Er kwamen veel perspectieven op uiteenlopende, maatschappelijk actuele thema’s aan bod. De diversiteit in materiaalgebruik werd als spannend gekwalificeerd.

Uit de aanmeldingen viel op dat er voor het museum veel ‘nieuwe namen’ naar voren kwamen. Talent dat direct uit Leiden voortkomt, langere tijd in Leiden woonde of werkte of recenter de stad ontdekte, maar waarvan het werk nog niet vaak in Leiden te zien is geweest. En ook in deze tweede Open Call diende zich veel nieuw talent aan, dat voor volgende edities weer in aanmerking zou kunnen komen. De jury nomineerde in mei 2025 drie kunstenaars voor de Doesjenel Prijs, die in thematiek, techniek en achtergrond heel verschillend zijn, maar alle drie blijk geven van een overtuigende en consistente kunstpraktijk: Larissa Esvelt, Jaasir Linger en Katerina Sidorova.

De drie genomineerden maakten in de zomer van 2025, onder leiding van conservator actuele kunst Nicole Roepers, een volwassen en uitdagende presentatie. In onderling overleg presenteerden zij hun werk ook in een aantal stijlkamers van het museum. Zo ontstonden krachtige interventies en interacties met de vaste museumcollectie die niet van tevoren waren voorzien, maar zeer goed uitpakten. Alle drie de kunstenaars reflecteerden op de gekozen ruimten door bestaand werk aan te passen of uit breiden. Waar de één uitgebreid onderzoek deed naar de museale collectie, overtuigde de anderen door met ruimtelijke ingrepen een nieuw verhaal toe te voegen aan de ruimten. Wat de drie genomineerden ook met elkaar verbindt is dat zij – ieder in een geheel eigen beeldtaal - putten vanuit persoonlijke perspectieven die het individuele overstijgen. Het uitreiken van een kunstenaarsprijs vanuit de vraag ‘Wie is de beste?’ roept altijd een dubbel gevoel op, ook bij deze jury en zeker met deze drie genomineerden. Maar het gegeven dat drie talentvolle kunstenaars de kans hebben gekregen om hun werk vier maanden in het museum te presenteren alvorens een winnaar werd gekozen doet de jury veel goed. Uiteraard ontvingen de kunstenaars hiervoor een honorarium en productiebudget.

Voor de keuze van de genomineerden was de kwaliteit van hun recente werk leidend, maar er werd ook gekeken naar de ontwikkeling van de kunstenaarskunstenaarspraktijk. Op welke manier is hun beeldend onderzoek de afgelopen jaren geëvolueerd? Waar staan ze in hun carrière en wat is hun positie in het kunstenveld? Hoe geven ze vorm aan hun beroepspraktijk? Vanuit welke motivatie werken ze? Tot welke (maatschappelijke) thema’s verhouden zij zich? We lopen de genomineerden in alfabetische volgorde even langs:

Larissa Esvelt

Larissa Esvelt maakt grote kleurige werken en installaties waarin keramiek en textiel de hoofdrol spelen, soms gecombineerd met alledaagse objecten. De combinatie van textiel en keramiek geven haar monumentale beelden een sterke zeggingskracht en uniciteit. Materiaal en thematiek gaan hand in hand, de werken zijn stoer en kwetsbaar tegelijk. Ongemak is een centraal thema in haar werk; het menselijk ongemak in relatie tot de omgeving of heersende beeldcultuur. Esvelt onderzoekt de grenzen van identiteit en vrouwelijkheid, speelt met het clichébeeld van de vrouw en vraagt zich af wat schoonheid is en wie dat bepaalt. Esvelt trok met haar kunstwerken in de stijlkamer, waar een beeld wordt geschetst van de 18e eeuwse elitaire wooncultuur, historische pracht letterlijk haar werk in. De beelden en tapijten met collages van Portugese (kunst)werken vloeien hier samen met Leidse interieurelementen, en roepen tegelijkertijd vragen op als: hoe verhoud je je tot een plek, een erfenis en een verlangen wanneer deze plek voor jou zowel bekend als ongrijpbaar aanvoelt? De jury is onder de indruk van de monumentaliteit en gelaagdheid van Esvelts werk: op het eerste gezicht zijn al haar beelden heel aantrekkelijk, in vorm en materiaal; bij een nadere blik openbaren zich meerdere gedetailleerde lagen en verhalen.

Jaasir Linger

Jaasir Linger weet Surinaams cultureel erfgoed en de traditionele Afro-Surinaamse Winti religie op onderzoekende wijze te vertalen in krachtige verhalende beelden, die ook een mate van mystiek in zich dragen. De jury roemt de wijze waarop de herkenbare symboliek uit deze gemeenschap wordt verweven met een persoonlijk verhaal, wat leidt tot een krachtig en overtuigend narratief. Dat de aandacht voor de Winti-religie niet slechts voortkomt uit interesse, maar uit een daadwerkelijk geleefde identiteit zijn werk authenticiteit en oprechtheid. Linger voegde met de plaatsing van onder meer eigen jeugd- en familieportretten een geheel nieuwe dimensie toe aan de museale stijlkamer waar aan de hand van kunstwerken de rol van een 17e-eeuwse lakenhandelaar wordt verteld. Hiermee bracht hij het gedeelde verleden van Suriname en Nederland en de lang onzichtbare andere zijde van het kolonialisme op overtuigende wijze onder de aandacht. De jury heeft grote waardering voor de moedige en scherpe keuzes die Linger maakte in deze presentatie; het gelaagde materiaalgebruik en zijn talent om - op een authentieke en levendige wijze - een verhaal invoelbaar te maken.

Katerina Sidorova

Katerina Sidorova onderzoekt grote politieke thema's als surveillance, macht, controle en hoe deze blijvende afdrukken achterlaten in ons leven en onze omgeving. Deze thematiek weet ze om te zetten in krachtige en eigenzinnige installaties. Het werk is heel onderzoekend en getuigt van een aanstekelijke makersdrang. Sidorova heeft een rijke praktijk. Je vóelt waar haar installaties over gaan en tegelijkertijd zijn ze óók een abstract en beeldend statement. Ze gebruikt steeds nieuwe materialen, soms stoer, soms heel fragiel, altijd gelaagd. Voor deze presentatie veroverde zij de lastige ruimte van de Papehal met een secuur gearrangeerde serie beelden, die zowel kracht en macht als fragiliteit en kwetsbaarheid uitstralen. De jury vindt deze presentatie zeer overtuigend en intrigerend en ook sterk in de alliteraties met de ruimte. Sidorova’s werk getuigt van een grote intelligentie, die gepaard gaat met een geestige subtiliteit.

De keuze

De jury heeft een winnaar kunnen kiezen. Het vergde stevig overleg, omdat het werk van deze drie genomineerden in aard en uitstraling zo ongelofelijk verschillend is en tegelijkertijd zo overtuigend in eigen beeldtaal. Alle drie de kunstenaars hebben met deze presentatie het beste uit zichzelf gehaald; alle drie reflecteren zij vanuit een persoonlijke context op urgente maatschappelijke kwesties. Bij alle drie resulteerde dit in een zeer volwassen ruimtelijke presentatie. De beslissing van de jury is uiteindelijk met het hart genomen. Zij koos voor de kunstenaar voor wie het materiaal de belichaming van thema’s is. De kunstenaar die het grote gebaar niet schuwt en wiens beelden op speelse wijze vorm en context met elkaar laten versmelten en te lezen zijn zonder tekst. Het werk raakt je niet alleen gevoelsmatig, maar laveert ook op indrukwekkende wijze tussen verschillende culturen en verhalen:

De winnaar van de Doesjenel Prijs voor jonge kunstenaars 2025 is: Larissa Esvelt