10 november 2023 t/m 7 juli 2024
Strijden ga ik
Anton de Kom en de Surinaamse Studenten Unie
- Bestel je tickets online
Vandaag de dag is de Surinaamse schrijver en vrijheidsstrijder Anton de Kom niet meer weg te denken uit de geschiedenis. Zijn geruchtmakende boek Wij slaven van Suriname uit 1934 raakte in de loop ter tijd in vergetelheid. In de jaren zestig ontdekte Rubia Zschuschen, student en lid van de Surinaamse Studenten Unie, in de Leidse universiteitsbibliotheek De Koms tekst over vrijheid en gerechtigheid voor alle Surinamers. De Surinaamse Studenten Unie zou dit werk, waarin de geschiedenis van Suriname voor het eerst wordt beschreven vanuit de gekoloniseerden, omarmen en breed toegankelijk maken. Van 10 november 2023 tot en met 7 juli 2024 vertelt de Surinaamse Studenten Unie in Museum De Lakenhal dit voor velen nog onbekende verhaal.
Kritische stem
De ontdekking van de eerste druk van Wij slaven van Suriname kwam voor de Surinaamse studenten als geroepen: hierin herkenden zij hun eigen ideeën over Suriname en zijn geschiedenis. Enkele jaren daarvoor hadden zij zich verenigd in de Surinaamse Studenten Unie, die zich als protestgroep verzette tegen kolonialisme en streed tegen iedere vorm van overheersing. Daartoe gingen zij de barricades op: ze demonstreerden, gaven politiek geïnspireerde optredens en publiceerden zelfs een opinieblad.
Onder de indruk van Anton de Kom
Bij hun strijd zetten de studenten Wij slaven van Suriname in om de gevolgen van het Nederlandse kolonialisme in Suriname beter zichtbaar en bespreekbaar te maken. Na vergeefse pogingen het werk in herdruk te krijgen, besloten ze er een roofdruk van te maken, het boek op stencil te zetten en het te verspreiden, zodat velen de tekst konden lezen. Daarna publiceerden ze ook een selectie van zijn gedichten in de dichtbundel Strijden ga ik. Hiermee stonden ze aan de basis van De Koms herwaardering als schrijver en vrijheidsstrijder.
Invloed op de geschiedenis
Met haar vrijheidsstrijd leverde de Surinaamse Studenten Unie een belangrijke bijdrage aan de bewustwording van een jonge generatie ambitieuze Surinamers. Ze wilden na hun studie in Leiden of elders in Nederland een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van Suriname. Een deel van hen werd actief in de Surinaamse politiek, anderen kozen voor een toekomst in Nederland en deden van hieruit iets voor hun geboorteland. Voor ieder van hen waren hun Leidse jaren de kiem van hun verdere politieke en maatschappelijke leven.
Tentoonstelling in Museum De Lakenhal
Van 10 november 2023 tot en met 7 juli 2024 vertelt de Surinaamse Studenten Unie in Museum De Lakenhal dit voor velen nog onbekende verhaal. In de tentoonstelling zijn historische objecten en twee korte films van filmmaker Emma Lesuis te zien, waarin oud-leden van de Surinaamse Studenten Unie aan het woord komen. Kunstenaar Hedy Tjin maakt speciaal voor deze tentoonstelling kleurrijke wandschilderingen van prominente figuren uit deze geschiedenis. De film van Emma Lesuis is online bij de Universiteit Leiden te bekijken.
De tentoonstelling Strijden ga ik – Anton de Kom en de Surinaamse Studenten Unie is een samenwerking met de Surinaamse Studenten Unie en de Universitaire Bibliotheken Leiden en kwam tot stand dankzij het onderzoek van Henna Goudzand Nahar naar de Surinaamse Studenten Unie en de roofdrukken.
In de pers
NRC: ‘De nieuwe tentoonstelling Strijden ga ik – Anton de Kom en De Surinaamse Studenten Unie (…) waarom de Nederlandse geschiedenis van kolonialisme, slavernij en gastarbeid ertoe doet en hoe deze geschiedenis geschreven vanuit een Zwart perspectief te lang geïsoleerd bleef.’ (****)
De Volkskrant: ‘Deze tentoonstelling laat zien dat het zaadje misschien wel nooit was gaan bloeien zonder de inzet en toewijding van de leden van de Surinaamse Studenten Unie.’
MET DANK AAN
Universitaire Bibliotheken Leiden | Oud leden van de Surinaamse Studenten Unie | The Black Archives Amsterdam | Vfonds | Gemeente Leiden | Cultuurfonds Zuid-Holland | Mondriaan Fonds