Tweemaal Jan Steen voor De Lakenhal
2 december 2010
Museum De Lakenhal heeft twee schilderijen van Jan Steen, de beroemde Leidse schilder uit de Gouden Eeuw, verworven. Beide werken zijn aan De Lakenhal uitgeleend door een particuliere verzamelaar die anoniem wenst te blijven.
De twee paneeltjes, uit circa1663-1665, zijn door hun satirische karakter typerend voor de schilderkunst van Jan Steen. Zij laten beide een huiselijk interieur zien waarop onder de schijn van alledaagsheid een erotische betekenis schuil gaat. In De Koekvrijer toont de deugdzaam handwerkende vrouw nauwelijks belangstelling voor de man die avances maakt. Toch verwijst het brood in de hand van deze “koekvrijer” ondubbelzinnig naar zijn seksuele bedoelingen. Op het schilderij met als titel De Piskijker lijdt een vrouw aan liefdesverdriet of melancholie. De chirurgijn kijkt in een zogenoemd urinaal. Hij moet de aard van de klacht vaststellen, maar is een kwakzalver in ouderwetse dracht die uit stompzinnigheid zelfs zijn schoenen heeft verwisseld. Een oude vrouw bekleedt hier de rol van koppelaarster.
De twee paneeltjes zijn altijd beschouwd als pendanten maar werden pas in de negentiende eeuw samengevoegd. Zij zijn beide typerend voor het werk van Jan Steen die als geen ander genrestukken schilderde vol satire en klucht. Hij vond daarbij vaak inspiratie in populaire toneelstukken waarin steevast ongeschikte minnaars en kwakzalvers figureerden.